Պետություն։ Պետական իշխանություն և ինքնիշխանություն․

1․ Որո՞նք են պետության հատկանիշները։
2․ Ինչպե՞ս է պետությունը կարգավորում հասարակական կյանքը։
3․ Որո՞նք են պետական իշխանության հատկանիշները։
4․ Որո՞նք են պետության ինքնիշխան իրավունքները

1. Պետության բնութագրերը սովորաբար ներառում են սահմանված տարածք, մշտական բնակչություն, տարածքի և բնակչության նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնող կառավարություն և այլ պետությունների հետ հարաբերությունների մեջ մտնելու կարողություն:

2. Պետությունը կարգավորում է հասարակական կյանքը տարբեր միջոցներով, այդ թվում՝ օրենքների ստեղծման և կիրարկման, իրավապահ մարմինների միջոցով կարգուկանոնի պահպանման, հանրային ծառայությունների մատուցման և իր քաղաքացիների բարեկեցության վրա ազդող քաղաքականությունների սահմանման:

3. Պետական իշխանության բնութագրիչները հաճախ ներառում են օրենքներ ստեղծելու և կիրառելու, ուժի օրինական կիրառման մենաշնորհը պահպանելու, հարկեր հավաքելու և պետության և նրա քաղաքացիների անունից արտաքին հարաբերությունների մեջ մտնելու կարողությունը:

4. Պետության ինքնիշխան իրավունքները սովորաբար ներառում են իր տարածքում սեփական օրենքներ ընդունելու և կիրառելու, սահմանները վերահսկելու, դիվանագիտությամբ և արտաքին հարաբերություններով զբաղվելու և իր ներքին և արտաքին գործերի վրա առանց այլ պետությունների միջամտության վերջնական իշխանություն ունենալու կարողությունը:

Պետության դերը հասարակության մեջ․

1․ Ի՞նչ է պետության հասարակական առաքելությունը։ Ինչպե՞ս է ազդում մարդու իրավունքների գերակայությունը պետության հասարակակական առաքելության վրա։
2․ Թվարկե՛ք պետության ներքին գործառույթները

1. Պետության սոցիալական առաքելությունը սովորաբար ներառում է իր քաղաքացիների բարեկեցության և բարեկեցության խթանումը: Սա ներառում է հիմնական ծառայությունների, տնտեսական հնարավորությունների և արդար ու արդար հասարակության հասանելիության ապահովումը: Մարդու իրավունքների գերակայությունը հիմնարար սկզբունք է, որն ազդում է պետության սոցիալական առաքելության վրա՝ ընդգծելով անհատական իրավունքների և ազատությունների պաշտպանությունն ու խթանումը: Սա նշանակում է, որ պետությունը պետք է հավասարակշռի իր գործողություններն ու քաղաքականությունը մարդու իրավունքների հարգման և պահպանման հետ՝ ապահովելով, որ իր սոցիալական առաքելությունը համապատասխանի այդ իրավունքներին:

2. Պետության ներքին գործառույթները կարող են որոշակիորեն տարբերվել՝ կախված կառավարման կոնկրետ ձևից և դրա սահմանադրությունից: Այնուամենայնիվ, ընդհանուր առմամբ, այս գործառույթները ներառում են.
– Օրենսդրություն. պետությունը պատասխանատու է հասարակությունը կառավարող օրենքների ստեղծման և ընդունման համար:
– Օրենքի կիրարկում. օրենքների կիրառում և հասարակական կարգի պահպանում ոստիկանության և այլ գերատեսչությունների միջոցով:
– Դատական իշխանություն. արդարադատության իրականացում դատարանների և իրավական համակարգերի միջոցով:
– Կառավարում. Հանրային ծառայությունների, գործակալությունների և պետական գործառնությունների կառավարում:
– Հարկեր և եկամուտներ. հարկերի հավաքագրում և պետական ֆինանսների կառավարում:
– Պաշտպանություն և ազգային անվտանգություն. երկրի սահմանների պաշտպանություն և ազգային անվտանգության ապահովում:
– Հանրային կրթություն. կրթական ծառայությունների մատուցում և կարգավորում:
– Առողջապահություն և սոցիալական ծառայություններ. Առողջապահության և սոցիալական ապահովության հասանելիության ապահովում:
– Ենթակառուցվածքներ և հասարակական աշխատանքներ. կարևորագույն ենթակառուցվածքների զարգացում և պահպանում:
– Տնտեսական կարգավորում. տնտեսական գործունեության, առևտրի և առևտրի վերահսկում:
– Շրջակա միջավայրի պաշտպանություն. շրջակա միջավայրի պաշտպանության քաղաքականության իրականացում:
– Սոցիալական բարեկեցություն. խոցելի բնակչությանն աջակցության տրամադրում:
– Մշակութային խթանում. մշակութային ժառանգության աջակցություն և պահպանում:
– Դիվանագիտություն. միջազգային հարաբերությունների և դիվանագիտության կառավարում:

Պետության կառուցակարգը։ Պետաքաղաքական վարչաձևը

1․ Ներկայացրե՛ք պետության կառուցակարգի սկզբունքները։
2․ Ի՞նչ է պետական մարմինը։ Պետական մարմինների ի՞նչ տեսակներ գիտեք։
3․ ԲացատրՊետության կառուցակարգը։ Պետաքաղաքական վարչաձևըե՛ք ժողովրդավարական և հակաժողովրդավարական պետաքաղաքական վարչաձևերի էությունը

1. Պետության կառուցվածքի սկզբունքները սովորաբար ներառում են.

ա. Ինքնիշխանություն. պետությունն ունի վերջնական իշխանություն և վերահսկողություն իր տարածքի և կառավարման վրա:

բ. Օրենքի գերակայություն. Պետությունը կառավարվում է սահմանված օրենքներով, որոնք վերաբերում են ինչպես կառավարությանը, այնպես էլ նրա քաղաքացիներին:

գ. Իշխանությունների տարանջատում. Պետության գործառույթները բաշխված են տարբեր ճյուղերի, հաճախ օրենսդիր, գործադիր և դատական՝ իշխանության չարաշահումը կանխելու նպատակով:

դ. Ֆեդերալիզմ (դաշնային նահանգներում). Իշխանությունը բաշխվում է կենտրոնական կառավարության և փոքր տարածաշրջանային կամ նահանգային կառավարությունների միջև:

ե. Ժողովրդավարություն. Շատ պետություններ կառուցված են որպես ժողովրդավարական երկրներ, որտեղ իշխանությունը ստացվում է ժողովրդից ընտրությունների միջոցով:

զ. Չեկեր և մնացորդներ. կառավարության տարբեր ճյուղեր վերահսկում և սահմանափակում են միմյանց լիազորությունները՝ հաշվետվողականություն ապահովելու համար:

2. Պետական մարմինը վերաբերում է կառավարության կողմից ստեղծված հիմնարկին կամ կազմակերպությանը՝ հատուկ գործառույթներ իրականացնելու և հանրային քաղաքականություն իրականացնելու համար: Պետական մարմինների տարբեր տեսակներ ներառում են.

ա. Գործադիր մարմիններ. սրանք իրականացնում և կիրառում են կառավարության քաղաքականությունն ու օրենքները: Օրինակները ներառում են գործադիր մարմինները և նախարարությունները:

բ. Օրենսդիր մարմիններ. պատասխանատու են օրենքների ընդունման և փոփոխման համար: Օրինակները ներառում են խորհրդարաններ, համագումարներ և վեհաժողովներ:

գ. Դատական մարմիններ. Նրանք մեկնաբանում և կիրառում են օրենքները` ապահովելով արդարադատության իրականացումը: Օրինակները ներառում են դատարաններ և տրիբունալներ:

դ. Կարգավորող գործակալություններ. պատասխանատու են որոշակի արդյունաբերության և ոլորտների վերահսկման համար՝ ապահովելով կանոնակարգերի համապատասխանությունը:

ե. Տեղական ինքնակառավարման մարմիններ. ինչպիսիք են քաղաքային խորհուրդները, շրջանային կառավարությունները կամ համայնքային իշխանությունները, որոնք ղեկավարում են տեղական գործերը:

զ. Անկախ հանձնաժողովներ. հատուկ լիազորություններ ունեցող մարմիններ, որոնք հաճախ կապված են մարդու իրավունքների, ընտրությունների կամ էթիկայի հետ:

է. Խորհրդատվական և խորհրդատվական մարմիններ. սրանք խորհրդատվություն և առաջարկություններ են տրամադրում կառավարությանը, ինչպիսիք են խորհրդատվական խորհուրդները կամ հանձնաժողովները:

հ. Իրավապահ մարմիններ. պատասխանատու են հասարակական կարգի պահպանման և օրենքների պահպանման համար, ինչպես ոստիկանությունը:

3. Ժողովրդավարական և հակաժողովրդավարական քաղաքական վարչակարգերի բնույթը կարելի է բացատրել հետևյալ կերպ.

– **Ժողովրդավարական քաղաքական ռեժիմներ.** Ժողովրդավարական համակարգերում իշխանությունը վերապահված է ժողովրդին, որն իրավունք ունի ընտրել իր առաջնորդներին ազատ և արդար ընտրությունների միջոցով: Հիմնական բնութագրերը ներառում են.

ա. **Օրենքի գերակայություն**. Օրենքները կիրառվում են բոլորի, այդ թվում՝ իշխանության մեջ գտնվողների նկատմամբ՝ ապահովելով օրենքի առջև հավասարություն:

բ. **Քաղաքացիական ազատություններ**. անհատական իրավունքների և ազատությունների պաշտպանություն, ինչպիսիք են խոսքի և հավաքների ազատությունը:

գ. **Բազմակարծություն**. բազմաթիվ քաղաքական կուսակցություններ և տարբեր տեսակետներ թույլատրվում և խրախուսվում են:

դ. **Հաշվետվություն**. ընտրված պաշտոնյաները հաշվետու են ընտրողին և կարող են փոխարինվել ընտրությունների միջոցով:

– **Հակադեմոկրատական քաղաքական ռեժիմներ.** Դրանք բնութագրվում են իշխանության կենտրոնացվածությամբ մի քանիսի ձեռքում, հաճախ առանց կառավարվողների համաձայնության: Հիմնական բնութագրերը ներառում են.

ա. **Ավտորիտարիզմ**. մեկ առաջնորդ կամ փոքր էլիտար խումբ ունի էական իշխանություն, հաճախ սահմանափակ զսպումներով և հավասարակշռությամբ:

բ. **Իրավունքների ճնշում**. քաղաքացիական ազատությունների սահմանափակում, ինչպիսիք են խոսքի, մամուլի և հավաքների ազատությունը:

գ. **Ազատ ընտրությունների բացակայություն**. առաջնորդները հաճախ իշխանությունը պահպանում են այլ միջոցներով, քան ազատ և արդար ընտրությունները:

դ. **Սահմանափակ հաշվետվողականություն**. Ղեկավարները պատասխանատվության չեն ենթարկվում իրենց գործողությունների համար, և հաճախ թափանցիկության պակաս կա:

Հակաժողովրդավարական վարչակարգերը կարող են ունենալ տարբեր ձևեր, ինչպիսիք են ավտոկրատիան, բռնապետությունը կամ տոտալիտարիզմը, և դրանք զգալիորեն տարբերվում են ժողովրդավարական համակարգերից կառավարման և անհատական ազատությունների տեսանկյունից:

Պետական իշխանության իրականացման ձևերը և եղանակները․

1․ Ձեր կարծիքով՝ ո՞րն է պետական հարկադրանքի կիրառման նպատակը։
2․ Մեկնաբանե՛ք համոզումը՝ որպես պետական իշխանության իրականացման եղանակ

1. Պետական հարկադրանքի կիրառման նպատակը կարող է տարբեր լինել՝ կախված համատեքստից, սակայն այն սովորաբար ներառում է կառավարության կողմից ուժի կամ լիազորությունների կիրառում կարգուկանոն պահպանելու, օրենքներ կիրառելու, ազգային անվտանգությունը պաշտպանելու կամ իր քաղաքացիների նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնելու համար: Այն հաճախ դիտվում է որպես օրենքի գերակայությունը պահպանելու և կառավարության քաղաքականության և կանոնակարգերի հետ համապատասխանությունն ապահովելու միջոց:

2. Համոզումը որպես պետական իշխանության իրականացման եղանակ ենթադրում է, որ կառավարությունը օգտագործում է ոչ հարկադրական մեթոդներ՝ ազդելու իր քաղաքացիների վարքագծի, համոզմունքների կամ գործողությունների վրա: Սա կարող է ներառել այնպիսի մարտավարություններ, ինչպիսիք են հասարակայնության հետ կապերը, քարոզչությունը, կրթությունը և հաղորդակցությունը՝ հասարակական կարծիք ձևավորելու, քաղաքականությանը աջակցություն ստանալու կամ որոշակի վարքագծի խրախուսման համար: Դա կառավարման նկատմամբ ավելի մեղմ մոտեցում է հարկադրանքի համեմատ, որի նպատակն է գրավել սրտերն ու մտքերը, քան ուժ կիրառելը:

Պետություն։ Պետական իշխանություն և ինքնիշխանություն․

1․ Որո՞նք են պետության հատկանիշները։
2․ Ինչպե՞ս է պետությունը կարգավորում հասարակական կյանքը։
3․ Որո՞նք են պետական իշխանության հատկանիշները։
4․ Որո՞նք են պետության ինքնիշխան իրավունքները

1. Պետության բնութագրերը սովորաբար ներառում են սահմանված տարածք, մշտական բնակչություն, տարածքի և բնակչության նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնող կառավարություն և այլ պետությունների հետ հարաբերությունների մեջ մտնելու կարողություն:

2. Պետությունը կարգավորում է հասարակական կյանքը տարբեր միջոցներով, այդ թվում՝ օրենքների ստեղծման և կիրարկման, իրավապահ մարմինների միջոցով կարգուկանոնի պահպանման, հանրային ծառայությունների մատուցման և իր քաղաքացիների բարեկեցության վրա ազդող քաղաքականությունների սահմանման:

3. Պետական իշխանության բնութագրիչները հաճախ ներառում են օրենքներ ստեղծելու և կիրառելու, ուժի օրինական կիրառման մենաշնորհը պահպանելու, հարկեր հավաքելու և պետության և նրա քաղաքացիների անունից արտաքին հարաբերությունների մեջ մտնելու կարողությունը:

4. Պետության ինքնիշխան իրավունքները սովորաբար ներառում են իր տարածքում սեփական օրենքներ ընդունելու և կիրառելու, սահմանները վերահսկելու, դիվանագիտությամբ և արտաքին հարաբերություններով զբաղվելու և իր ներքին և արտաքին գործերի վրա առանց այլ պետությունների միջամտության վերջնական իշխանություն ունենալու կարողությունը:

Քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկան․

1․ Ի՞նչ է ուսումնասիրում քաղաքագիտությունը։

2․ Բացատրե՛ք «քաղաքականություն» և «քաղաքագիտություն» տերմինները

3․ Ներկայացրե՛ք քաղաքական համակարգի բաղադրատարրերը

1. Քաղաքագիտությունը քաղաքականության, կառավարության և անհատների և խմբերի վարքագծի ուսումնասիրությունն է քաղաքական համատեքստում: Այն ուսումնասիրում է քաղաքական գործընթացի տարբեր ասպեկտներ, ներառյալ իշխանության բաշխումը, որոշումների կայացման գործընթացները և կառավարության քաղաքականության ազդեցությունը հասարակության վրա:

2. «Քաղաքականությունը» վերաբերում է գործունեությանը, գործողություններին և քաղաքականություններին, որոնք օգտագործվում են կառավարությունում իշխանություն ձեռք բերելու և պահելու կամ կառավարության վրա ազդելու համար: Դա որոշումներ կայացնելու գործընթացն է, որը վերաբերում է խմբի կամ հասարակության անդամներին: «Քաղաքագիտությունը» քաղաքականության համակարգված ուսումնասիրությունն է, որը ներառում է քաղաքական համակարգերի, ինստիտուտների, վարքագծի և տեսությունների վերլուծություն և ըմբռնում։

3. Քաղաքական համակարգի բաղադրիչները սովորաբար ներառում են.
ա. Կառավարություն. որոշումների կայացման և իրականացման համար պատասխանատու պաշտոնական հաստատություններ և կառույցներ:
բ. Քաղաքական դերակատարներ. անհատներ, խմբեր կամ կազմակերպություններ, որոնք մասնակցում են քաղաքական գործընթացին, ներառյալ քաղաքական գործիչները, շահագրգիռ խմբերը և քաղաքացիները:
գ. Օրենքներ և կանոնակարգեր. Կանոններ և իրավական դաշտ, որոնք կառավարում են հասարակությունը և սահմանում տարբեր հաստատությունների լիազորություններն ու պարտականությունները:
դ. Քաղաքական մշակույթ. հասարակության համոզմունքները, արժեքները և վերաբերմունքը քաղաքականության նկատմամբ, որոնք ազդում են քաղաքական վարքագծի վրա:
ե. Քաղաքական տնտեսություն. Քաղաքականության և տնտեսագիտության փոխազդեցությունը՝ ուսումնասիրելով, թե ինչպես են տնտեսական քաղաքականությունն ու համակարգերը ազդում քաղաքականության վրա և հակառակը: